همشهری آنلاین-شهره کیانوش راد :چگونگی برگزاری آیین‌های مذهبی و رسم‌های محلی در برپایی مراسم سوگواری و شادی اهل بیت(ع) به هویت تاریخی یک محله و بافت آن بستگی دارد.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
پس‌قلعه، یکی از محله‌های قدیمی شمیران است که اگر چه فاصله‌ای نزدیک به تجریش و در ارتفاعات دربند قرار دارد اما نام روستا را با خود یدک می‌کشد. ساکنان پس‌قلعه، همچنان پایبند به اجرای رسم و آیین‌های مذهبی هستند که از پدران خود به آنها رسیده است.
«جمال لطفعلی» از ساکنان قدیمی پس‌قلعه است. او برایمان از پخت آش مخصوصی می‌گوید که تهیه مواد اولیه‌اش با کمک و مشارکت اهالی بود: «در حسینیه قدیمی پس‌قلعه، آش نذری «هروه سرک»، با مشارکت اهالی پخته می‌شود. جمع کردن مواد اولیه این آش نذری در این محله رسمی متفاوت دارد. روز ششم محرم خانم‌های محله در خانه‌ها را می‌زنند و می‌گویند: «یا عباس، منم کنیز عباس» اهالی هم مواد لازم برای پخت غذای «هروه سرک» از جمله برنج، لوبیا، عدس، نخود، سبزی، گوشت و.. را به آنها می‌دهند. روز هفتم محرم آش هروه سرک پخته می‌شود. به دلیل حجم بالای مقدار پخت آش، دیگ‌های مسی بزرگ در حسینیه صاحب الزمان(عج) بارگذاشته می‌شود و مردان در کار هم‌زدن و پخت این نذری خوشمزه مشارکت می‌کنند. بیشتر گوشت مورد نیاز برای پختن آش هروه سرک از گوشت قربانی دام‌ها جلوی پای هیات‌های عزاداری تامین می‌شود. این رسم همچنان در پس قلعه اجرا می‌شود.»
«عباس صالحی» از معتمدان محله تجریش برایمان از نحوه پخت این آش در تکیه تجریش و در گذشته‌های دور می‌گوید: «درگذشته تامین لوازم مورد نیاز غذاهایی که در تکیه یا مساجد پخته می‌شد به صورت نقدی نبود. هر کدام از اهالی در حد وسع و تمکنی که داشت مقداری از مواد اولیه نذری را اهدا می‌کرد. این مواد شامل برنج، لوبیا، عدس، لپه و... بود که از جمع همه این مواد غذاهای نذری متنوعی پخته می‌شد. یکی از غذاهایی که معمولا در تکیه تجریش و در روز آخر ماه صفر پخته می‌شد آشی به نام «هروه سرک» بود. روز آخر ماه صفر همه مواد اولیه و خامی که اضافه آمده بود را با سبزی ترکیب می‌کردند و آش خوشمزه‌ای را می‌پختند و میان مردم محله توزیع می‌کردند. البته این نذری اکنون در تکیه پخته نمی‌شود اما در محله‌هایی از شمیران که هنوز بافت قدیمی خود را حفظ کرده‌اند پابرجاست.»
بوی خوش سنتی ماندگار در تکیه تجریش
پذیرایی از عزاداران حسینی در تکیه‌ها و حسینیه‌ها ریشه در مهمان‌نوازی و ارادت تهرانی‌ها به خاندان اهل بیت(ع) دارد. انتخاب نذری‌هایی که در هر کدام از اماکن مذهبی و تاریخی توزیع می‌شود برای خودش داستانی شنیدنی و عمری به اندازه تاریخ راه‌اندازی حسینیه و تکیه دارد.
یکی از نذری‌های قدیمی و پرطرفدار تکیه تاریخی تجریش در ایام محرم، دم‌کردن قهوه و پذیرایی در استکان‌های کمر باریک است. هنوز هم می‌توان در ایام عزاداری به ویژه در ماه محرم بوی خوش قهوه را در آبدارخانه تکیه بالای تجریش را استشمام کرد و پیرمردی با موهای سفید به نام عمو صفا را دید که با مهارت تمام قهوه را در قوری مخصوص می‌گذارد و منتظر می‌ماند تا سر صبر دم بکشد.
او پس از آنکه قهوه را با چاشنی‌هایی خوش‌عطر و طعم ترکیب می‌کند، در استکان‌های مخصوص قهوه از عزاداران مهمان آبدارخانه تکیه پذیرایی کند. پارچ استیل و قهوه‌جوش و اجاقکی که مخصوص دم کردن قهوه است همه نشان از پایبندی اهالی تجریش به اجرای سنتی قدیمی در تکیه‌ای دارد که قدمتش به دوران قاجار می‌رسد.
تکیه بالای تجریش یک روز از ایام عزاداری را به رسم مهمان‌نوازی از مهمانان سفره اباعبدالله (ع) با چای ترش پذیرایی می‌کند.
نظر شما